اثر شیوة خاک‌ورزی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر حرکت آب و نیترات در اراضی شمال خوزستان

مدیریت آبیاری، شیوة خاک­ورزی و مدیریت کود نیتروژن، نقش مهمی در خصوصیات فیزیکی و چگونگی حرکت آب و نیترات در نیم‌رخ خاک دارند.  لذا، این تحقیق با هدف بررسی اثر بی­خاک­ورزی و مقادیر مختلف کود نیتروژن در حرکت نیتروژن معدنی و رطوبت در خاکی با بافت لوم رسی سیلتی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد با شرایط اقلیمی گرم و نیمه­خشک صورت گرفت.  برای این منظور دو شیوة تهیة بستر بذر شامل روش خاک‌ورزی مرسوم و بی‌خاک‌ورزی هر کدام با سه سطح کود نیتروژن (150، 225، و 300 کیلوگرم در هکتار) برای کشت ذرت پیاده شد.  کود نیتروژن در هر دو روش خاک‌ورزی در سه تقسیط آبیاری اول، مرحله چهار برگی و شروع گلدهی ذرت به‌صورت کودآبیاری استفاده شد.  مقادیر نیترات و آمونیوم خاک قبل و 10 روز پس از کودآبیاری و همچنین پس از برداشت ذرت در لایه‌های30 سانتی‌متر تا عمق 120 سانتی‌متر اندازه‌گیری شد.  مقادیر آب ورودی و خروجی، رطوبت خاک قبل و پس از آبیاری و جرم مخصوص ظاهری خاک اندازه‌گیری شد.  نتایج نشان داد که جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق 10-0 سانتی‌متر در ابتدا، اواسط، و انتهای دوره رشد در شیوة بی‌خاک‌ورزی تفاوت معنی‌داری با شیوة خاک‌ورزی مرسوم نداشت.  مقادیر رطوبت خاک قبل از آبیاری، بیان­کنندة بالاتر بودن رطوبت در عمق 20-0 سانتی‌متر در شیوة بی‌خاک‌ورزی نسبت به‌روش خاک‌ورزی مرسوم (به‌میزان 3 درصد) بود.  مقادیر آب ورودی و خروجی اندازه‌گیری شده در دو شیوة خاک‌ورزی نشان‌دهندة افزایش مصرف آب در هر آبیاری و کاهش رواناب سطحی در شیوة بی‌خاک‌ورزی به‌دلیل تجمع بقایا در کف جویچه بود.  میزان نیترات خاک در هر دو روش خاک‌ورزی مرسوم و بی‌خاک‌ورزی در لایه 30-0 سانتی‌متر بیش ازلایه‌های بعدی بود که اختلاف معنی‌داری را در سطح 1 درصد نشان داد.  روش خاک‌ورزی تأثیری بر مقدار و حرکت نیترات در لایه‌های خاک نداشت.  بنابراین مصرف کود در روش بی‌خاک‌ورزی و کشت مستقیم در بقایا می‌تواند به‌میزان توصیه شده برای روش خاک‌ورزی مرسوم باشد.  مقدار آمونیوم خاک در مقایسه با نیترات کمتر و مقدار آن در مراحل قبل و پس از هر نوبت کود‌آبیاری در دو روش خاک‌ورزی، یکسان بود و از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری را نشان نداد.